EAED5401 Pre-School Administration

บันทึกการเรียนรู้ ครั้งที่  2

วันพุธที่  24  มกราคม พ.ศ. 2561

เวลา 08.30 - 11.30 น.

Knowledge (ความรู้)

• ความหมายของการบริหารการศึกษา( Education Administration )

การบริหารการศึกษา แยกออกเป็น 2 คำ คือ การบริหาร และ การศึกษา 
ความหมายของ “การบริหาร” มีผู้ให้ความหมายไว้หลากหลาย ทั้งคล้ายๆกันและแตกต่างกัน คือ   
* การบริหาร คือ ศิลปะของการทำงานให้สำเร็จโดยใช้บุคคลอื่น
* การบริหาร คือ การทำงานของคณะบุคคล ตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ที่ร่วมกันปฏิบัติการให้บรรลุเป้าหมายร่วมกัน   
* การบริหาร คือ การที่บุคคลตั้งแต่สองคนขึ้นไปร่วมกันทำงาน เพื่อจุดประสงค์อย่างเดียวกัน   
** จากความหมายของ “การบริหาร” พอสรุปได้ว่า “การดำเนินงานของกลุ่มบุคคลเพื่อให้บรรลุจุดประสงค์ที่วางไว้”

• ความสำคัญของการบริหารสถานศึกษา 

    สรุปได้ว่า การบริหารสถานศึกษาหรือการบริหารองค์กร  สิ่งที่ต้องตระหนักหรือให้ความสำคัญ คือการบริหารงานบุคคล เพราะบุคคลเป็นทรัพยากรที่มีค่าในองค์กร ที่สามารถพัฒนาศักยภาพได้ไม่มีที่สิ้นสุด ซึ่งจะทำให้องค์กรสามารถดำเนินกิจการต่างๆ ให้บรรลุวัตถุประสงค์ได้ ช่วยให้บุคคลที่ปฏิบัติงานในองค์กรมีขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงาน เกิดความจงรักภักดีต่อองค์กรที่ปฏิบัติงาน เสริมสร้างความมั่นคงแก่สังคมและประเทศชาติ นั้นหมายถึงผู้บริหารจะต้องมีความรู้เรื่องการบริหารเป็นอย่างดี

• หลักการ แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับ การบริหารสถานศึกษา

    หลักการบริหารงานบุคคล

สำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ (2545)  ให้แนวคิดในการบริหารและการจัดการที่ดี เพื่อมาปรับใช้ในบริบทขององค์กรทางการศึกษา ในประเด็กดังนี้

1. การกำหนดจุดหมาย ผลที่คาดหวัง หรือภาพความสำเร็จของการบริหารและการจัดการที่ดี (Goal / Expected / Output) 

2. กระบวนการบริหารและการจัดการที่ดี (Process)

3. ทรัพยากรในการบริหารจัดการที่ดี (Input / Resource)

4. ระบบควบคุม (Feedback / Control System)

5. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการบริหารและการจัดการที่

• การบริหารเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์  (Science and arts)

ศาสตร์ เพราะ มีหลักการ กฎเกณฑ์ และทฤษฏีที่เชื่อถือได้ เกิดจากการศึกษาค้นคว้าเชิงวิทยาสาสตร์

ศิลป์ เพราะ  ต้องทำงานกับคน ต้องเลือกใช้วิธีการให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล ต้องฝึกให้ชำนาญ จึงต้องประยุกต์ใช้อย่างมีศิลป์

• ทฤษฏีที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการสถานศึกษา

• ทัศนะดั้งเดิม (Classical viewpoint)

การบริหารเชิงวิทยาศาสตร์ 

การจัดการเชิงบริหาร

การบริหารแบบราชการ

1. การบริหารเชิงวิทยาศาสตร์ (Scientific management)

       Frederick. W. Taylor (เทเลอร์) บิดาแห่งการบริหารเชิงวิทยาศาสตร์ ได้เสนอ หลัก 4 ประการ

1. ใช้วิธีทางวิทยาศาสตร์ มีการแยกวิเคราะห์งาน

2. มีการวางแผนการทำงาน

3. คัดเลือกคนทำงาน

4. ใช้หลักการแบ่งงานกันทำระหว่างฝ่ายบริหารกับฝ่ายปฏิบัติ

2.ทฤษฏีการจัดการเชิงบริหาร (Administration management)

Henry Fayol : หลักการบริหาร 14 หลักการ และขั้นตอนการบริการ POCCC

Chester Barnard : ทฤษฏีการยอมรับอำนาจหน้าที่

Luther Gulick : ใช้หลักการของ Fayol 

    โดยใช้คำย่อว่า POSDCoRB ซึ่งเป็นหน้าที่ 7 ประการ

3.ทฤษฏีการบริหารแบบราชการ (Bureaucratic management)

Max Weber พัฒนาหลักการจัดการแบบราชการ

1. มีกฎระเบียบข้อบังคับเพื่อควบคุมการตัดสินใจ

2. ความไม่เป็นส่วนตัว

3. แบ่งงานกันทำตามความถนัด ความชำนาญเฉพาะทาง

4. มีโครงสร้างการบังคับบัญชา

5. ความเป็นอาชีพที่มั่นคง

6. มีอำนาจหน้าที่ในการตัดสินใจ โดยมีกฎระเบียบรองรับ

7. ความเป็นเหตุเป็นผล

ทั้ง 3 ทฤษฏี มีความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร

ความเหมือน

1. ด้านโครงสร้าง เน้นการแบ่งงานกันทำ การมีสายการบังคับบัญชา กำหนดหน้าที่ของการบริหาร เน้นหลักการ

2. ด้านผู้ปฏิบัติ เหมือนเครื่องจักร เน้นสิ่งจูงใจด้านเศรษฐกิจและความมั่นคงในงาน ความต้องปรับตัวเข้ากับงาน

3. ด้านผู้นำ ให้ความสำคัญกับบทบาทผู้นำ เอกภาพ ระบบคุณธรรม เป้าหมายองค์กรสำคัญกว่าบุคคล

4. ด้านการตัดสินใจ เน้นความเป็นเหตุผล ประสิทธิภาพ กำไร

ความต่าง

Taylor : กำหนดวิธีการทำงานที่ดีที่สุด The one best way

Fayol   : เน้นหลักการ 14 หลักการ

Weber   : เน้นระเบียบข้อบังคับ มีเกณฑ์ประเมินผลทัศนะ

• เชิงพฤติกรรม (Behavioral viewpoint)

ทฤษฏีพฤติกรรมระยะเริ่มแรก

การศึกษาที่ฮอว์ธอร์น

ความเคลื่อนไหวเชิงมนุษยสัมพันธ์

หลักพฤติกรรมศาสตร์

1. ทฤษฏีพฤติกรรมระยะเริ่มแรก (Early behavioral theories)

Hugo Munsterberg บิดาแห่งจิตวิทยาอุตสาหกรรม  ใช้หลักจิตวิทยาในการจำแนกคนงานให้เหมาะสมกับงาน

Mary Parker Follett นักปรัชญาแห่งเสรีภาพของบุคคล เน้นสภาพแวดล้อมในการทำงานและการมีส่วนร่วม

2. การศึกษาที่ฮอว์ธอร์น (Hawthorne studies)

    การทดลองของบริษัท เวสเทิร์น อิเล็กทริก ที่เมืองฮอว์ธร์น เพื่อศึกษาเกี่ยวกับผลของแสงไฟต่อประสิทธิภาพในการทำงาน

 ในช่วงท้ายของการทดลอง Elton Mayo ร่วมทำการทดลอง สรุปข้อค้นพบว่า

- เงินไม่ใช้สิ่งจูงใจสำคัญเพียงอย่างเดียว

- กลุ่มไม่เป็นทางการมีอิทธิพลต่อองค์การ

3. การเคลื่อนไหวเชิงมนุษยสัมพันธ์ (Human relation movement)

 Abraham Maslow :  มาสโลว์

ทฤษฏีลำดับขั้นความต้องการ

 Douglas McGregor : แมคเกรเกอร์

ทฤษฏี X และทฤษฏี Y

4. หลักพฤติกรรมศาสตร์ (Behavioral science approach)

 เป็นการนำผลการวิจัยเชิงวิทยาศาสตร์ เพื่อพัฒนาทฤษฏีเกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์ จากศาสตร์ สาขาต่างๆ เมื่อนำไปทดสอบแล้วจะเสนอให้นักบริหารนำไปใช้ เช่น ทฤษฏีการตั้งเป้าหมาย ของ Locke

•  ทัศนะเชิงปริมาณ (Quantitative viewpoint)

1.การบริหารศาสตร์ (Management science)

     มุ่งเพิ่มความมีประสิทธิผลในการตัดสินใจจากการใช้ตัวแบบคณิตศาสตร์และวิธีการเชิงสิติ ซึ่งแพร่หลายได้รวดเร็วเนื่องจากความก้าวหน้าทางคอมพิวเตอร์ที่สามารถวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างซับซ้อนมากขึ้น

 2. การบริหารปฏิบัติการ (Operation management)

1. ยึดหลักการบริหารกระบวนการผลิตและให้บริการ
2. กำหนดตารางการทำงาน
3. วางแผนการผลิต
4. การออกแบบอาคารสถานที่ การประกันคุณภาพ
5. การใช้เทคนิคเครื่องมือต่างๆ เช่น เทคนิคการทำนายอนาคต
6. การวิเคราะห์รายการ ตัวแบบเครือข่ายการทำงาน การวางแผนและควบคุมโครงการ

3. ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร (management Information System)

สารสนเทศบริหารศาสตร์ MIS เน้นการนำเอาระบบข้อมูลสารสนเทศโดยอาศัยเครื่องคอมพิวเตอร์มาใช้ในการบริหาร (Computer based information system : CBISs)

• ทัศนะร่วมสมัย (Contemporary viewpoint)

1. ทฤษฏีเชิงระบบ (System theory)

ระบบแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ ระบบเปิดและระบบปิด ไม่ได้แยกออกจากกัน  มีลักษณะอยู่ 9 ประการ

1. มีปัจจัยป้อนเข้าจากภายนอก
2. มีกระบวนการที่ก่อให้เกิดผลผลิต
3. ปัจจัยป้อนออกเป็นผลผลิตหรือบริการ
4. มีวงจรต่อเนื่อง
5. มีการต่อต้านแนวโน้มสู่ความเสื่อมของระบบ
6. ข้อมูลย้อนกลับเพื่อการปรับตัว
7. มีแนวโน้มสู่ความสมดุล
8. มีแนวโน้มสู่คามซับซ้อน
9. มีหลายเส้นทางเพื่อบรรลุจุดมุ่งหมาย

2. ทฤษฏีการบริหารตามสถานการณ์ (Contingency theory)

  หลักการบริหารงานที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับสถานการณ์หนึ่งๆ เท่านั้น ในสถานการณ์ที่ต่างไป ผู้บริหารอาจกำหนดหลักการจากการวิเคราะห์ลักษณะเฉพาะของแต่ละสถานการณ์เพื่อกำหนดแนวทางให้เหมาะสมกับโครงสร้าง เป้าหมายและผู้ปฏิบัติงานในองค์การ

3. ทัศนะที่เกิดขึ้นใหม่

  ทฤษฏี Z  ทฤษฏีการบริหารแบบญี่ปุ่น โดย William Ouchi โดยรวมหลักการบริหารแบบอเมริกันรวมกับแบบญี่ปุ่นมีหลักการสำคัญคือ ความมั่นคงในงาน การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ รับผิดชอบปัจเจกบุคคล เลื่อนตำแหน่งช้า ควบคุมไม่เป็นทางการ แต่วัดผลเป็นทางการ สนใจภาพรวมและครอบครัว

อ่านเพิ่มเติม คลิ๊ก!!

Apply(การประยุกต์ใช้)

• สามารถนำความรู้ไปปรับใช้กับการบิหารได้

Assessment(การประเมิน)
self :  มีการจดบันทึก
friend :  สนใจและจดบันทึก
Teacher :  มีการอธิบายเพิ่มเติม